MỸ NGHỆ TỪ DỪA : HÀNG THỦ CÔNG MỸ NGHỆ CÓ TÍNH NGHỆ THUẬT CAO
Dừa không chỉ có ở vùng đất Bến Tre, mà còn có ở một số tỉnh khác của Miền trung và Miền tây. Nhưng có lẽ cây dừa chưa thích nghi, phát triển nhiều chủng loại và tốt tươi như ở Bến Tre. Và cũng chẳng ai biết rõ dừa đến ở đây tự bao giờ. Có thể khẳng định Bến Tre có diện tích trồng dừa lớn nhất nước. Chắc vì vậy mà người dân Việt Nam lại nói “Thấy dừa thì nhớ Bến Tre”.
Cây dừa đã tồn tại rất lâu trên mãnh đất Bến Tre và gắn bó với biết bao thế hệ sống nơi đây và cũng có lẽ từ nhiều câu chuyện, nhiều bài thơ đã được viết gắn liền người dân Bến Tre với cây dừa, vì thế hễ thấy cây dừa lại nhớ Bến Tre.
Dừa Bến Tre nó không chỉ bị hấp dẫn bởi hương vị ngọt, thơm của trái dừa, mà nó còn tạo ra những sản phẩm thủ công mỹ nghệ dừa được làm từ cây dừa, trái dừa, gáo dừa…. rất độc đáo để mọi người được chiêm ngưỡng. Từ xưa đến nay rất ít loại cây trồng nào có giá trị sử dụng như cây dừa, từ thân, cọng, bẹ dừa, lá… đều có thể sử dụng với nhiều mục đích khác nhau, làm ra nhiều loại sản phẩm cho người tiêu dùng và xuất khẩu.
Có thể nói cái gì dính dáng đến cây dừa, ngay cả những phế phẩm tưởng chừng như bỏ đi, nhưng khi qua sự khéo léo sáng tạo của người dân Bến Tre, đã trở thành những sản phẩm mỹ nghệ dừa rất có ích cho cuộc sống.
Đặc biệt, với óc sáng tạo kết hợp với đôi bàn tay khéo léo của những nghệ nhân Bến Tre, hàng trăm mặt hàng thủ công mỹ nghệ dừa đã được cho ra đời. Cây dừa là một loại cây trồng để ăn trái, do vậy khi dùng gỗ dừa làm hàng thủ công mỹ nghệ phải chọn từ những cây dừa từ 40 – 50 năm tuổi trở lên mới có độ cứng đặc trưng và làm nên những hàng thủ công mỹ nghệ rất độc đáo, bắt mắt. Đặc biệt là xớ gỗ rất độc đáo mà các loại gỗ khác không có.
Sau khi được gia công ở công đoạn tạo hình, phải tiếp tục xử lý ẩm, mối, mọt. Bằng những công nghệ và vệ sinh cho phép hàng loạt sản phẩm mỹ nghẹ dừa được ra đời như vật dụng gia đình, đồ chơi trẻ em, quà lưu niệm.
Một đặc trưng khác từ đồ thủ công mỹ nghệ dừa, hầu hết những phế phẩm thu được từ cây dừa đều có thể tận dụng để sản xuất ra những món hàng lưu niệm, trang trí lạ mắt và mang nét đặc trưng riêng của người dân Bến Tre.
Như cọng lá dừa, vật liệu tưởng chừng như bỏ đi ấy, hay từ xưa chỉ dùng làm nhiên liệu nấu bếp của các chị em phụ nữ nông thôn Bến Tre, qua sáng tạo người dân đã tận dụng và tạo nên những giỏ bằng cọng dừa dùng để cắm hoa, tạo nên những giỏ hoa xinh xắn làm quà tặng trong những dịp lễ tết, hay trang trí tại những nơi trang trọng trong gia đình, nhà hàng,… và cả trong khách sạn
Chà dừa nơi những trái dừa được gắn liền với thân mẹ, sau khi làm tròn vai trò kết nối để nuôi sống những trái dừa, chà dừa sẽ được những người thợ phơi khô, sơn màu hoặc đánh dầu bóng, kết thành những giỏ hoa, lồng đèn trang trí thật lạ mắt vá độc đáo.
Những trái dừa Bến Tre trái nào có hình dáng đẹp thì sẻ được làm mười hai con giáp, trái dừa (điếc) dừa xấu thì làm giò lan, tổ chim, trái dừa điếc cũng làm được biểu tượng trái bóng bầu dục và hình thù ngộ nghĩnh
Còn xơ dừa khi được tách ra từ vỏ của trái dừa, sau khi được làm sạch, se sợi sẽ được kết lại làm đủ các loại thảm hình thù con thú, con cá, không chỉ sử dụng trong nước mà còn được xuất khẩu ra nước ngoài.
Gáo dừa ngoài việc sử dụng làm than hoạt tính, nhiên liệu, sau khi được xử lý, đánh bóng, cắt nhỏ tùy theo yêu cầu của sản phẩm, qua đôi bàn tay của người thợ sẽ kết thành những mặt hàng mỹ nghệ dừa như túi xách xinh xắn cho chị em phụ nữ, kết hợp với gỗ dừa sẽ tạo thành những chiếc xe, chiếc thuyền và những món quà kỷ niệm xinh xinh khác.
Hiện tại chỉ tính gỗ dừa, gáo dừa đã có hơn năm trăm mặt hàng thủ công mỹ nghệ dừa độc đáo như: Bình trà, tách uống trà, nhạo rượu, ly uống rượu, chén, tô, đũa, dĩa, muỗng, nĩa, giá xúc cơm, sạn dùng cho chảo không dính, bình hoa, hộp đựng danh thiếp, hộp dựng nữ trang, hộp thuốc lá, gạt tàn, chân nến, xe xích lô, xe ô tô, dụng cụ matxa, đồi mồi, búp bê, cúp bóng đá, hồ lô, tôm, cua, gà, cá, ếch, cò, lồng đèn, giỏ xách,…. Mỗi mặt hàng mỹ nghệ dừa có nhiều mẫu mã khác nhau phù hợp với nhiều đối tượng, với không gian và với môi trường.
Mọi người ai cũng có thể mua để trang trí và sử dụng trong nhà bếp, bàn ăn đến phòng ngủ, phòng khách sang trọng; đồ chơi của em bé, đến trâm cài, lược chải tóc cho phụ nữ, cây gậy cho người già, từ trong nhà đến những nơi sang trọng.
Những mặt hàng thủ công mỹ nghệ dừa không chỉ sử dụng trong nước, mà nay đã vươn xa đến tay người tiêu dùng ở nhiều quốc gia trên thế giới như: Trung Quốc, Đài Loan, Pháp, Mỹ, Nhật,…thông qua hình thức xuất khẩu và du lịch.
Ở Bến Tre, chưa có tên riêng của Làng nghề thủ công mỹ nghệ từ dừa, mà chỉ có tên Làng nghề Tiểu thủ công nghiệp ở xã Phước Long, Làng nghề đan giỏ cọng dừa ở xã Hưng Phong (Cồn Ốc), nhưng trong những làng nghề này đều sản xuất ra những mặt hàng thủ công mỹ nghệ dừa.
Ngoài ra, ở Bến Tre cũng có nhiều hộ gia đình tự sản xuất để bán hoặc làm vệ tinh cho các cơ sở sản xuất kinh doanh, các Công ty Xuất khẩu hàng thủ công.
Hàng thủ công mỹ nghệ dừa ở Bến Tre còn được sản xuất ở khu du lịch Cồn Phụng (thuộc ấp Tân Vinh, xã Tân Thạch, huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre).
Vì vậy, khi đến tham quan Cồn Phụng, sau khi đã tìm hiểu về Đạo Dừa, du khách có thể tản bộ dọc trên tuyến đường nối dài từ đầu cồn đến cuối cồn.Trên đường đi, sẽ nhìn thấy các gian hàng lớn, nhỏ được bày trí hai bên đường với những sản phẩm thủ công mỹ nghệ dừa rất độc đáo và sáng tạo.
Bên trong những ngôi nhà ấy là nơi những người dân sản xuất các sản phẩm thủ công mỹ nghệ dừa để bán cho khách du lịch. Những sản phẩm chính ở Cồn Phụng là sản phẩm được làm từ thân dừa, gáo dừa. Đến đây, mọi người có thể tìm hiểu các khâu sản xuất để tạo nên sản phẩm tiêu dùng, sản phẩm lưu niệm từ cây dừa.
Khác với Cồn Phụng, làng nghề ở Cồn Ốc thuộc xã Hưng Phong, huyện Giồng Trôm, ngoài sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ dừa từ thân cây dừa và gáo của trái dừa, làng nghề ở Cồn Ốc còn cho ra đời những sản phẩm mỹ nghệ dừa được làm từ cọng lá dừa, chà của buồng dừa.
Có thể nói từ cây dừa của xứ Bến Tre, từ những phần chính cho đến cả những phần phụ của cây dừa, đã góp phần và cho ra đời rất nhiều những sản phẩm mỹ nghệ dừa rất độc đáo, hấp dẫn. Những người thợ thủ công ở xứ dừa Bến Tre với đôi bàn tay khéo léo, cùng với đa dạng ý tưởng sáng tạo đã tạo nên phong phú những sản phẩm hàng thủ công mỹ nghệ dừa có tính nghệ thuật cao.
Những sản phẩm thủ công mỹ nghệ dừa đã góp phần nâng cao giá trị toàn diện của cây dừa Bến Tre; làm phong phú và tô đẹp thêm nét đặc trưng văn hóa dừa trên đất Bến Tre.
Những mặt hàng thủ công mỹ nghệ dừa đã góp phần giới thiệu hình ảnh xứ dừa Bến Tre đến với bè bạn gần xa trong ngoài nước. Những sản phẩm mỹ nghệ dừa không những chỉ làm đẹp cho đời, cho quê hương xứ dừa, mà cho cả đất nước Việt Nam và có mà còn có mặt nhiều nơi trên thế giới.
Kính chúc bà con Bến Tre sẽ có thêm nhiều mặt hàng mỹ nghệ dừa mới và độc đáo hơn nữa và phát triển ngành nghề thủ công mỹ nghệ dừa ngày càng vươn xa hơn nữa
&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&
Mr. Trương Lam Sơn
TruongLamSon@gmail.com
0918 407070
****************
MỸ NGHỆ DỪA BẾN TRE - THỦ CÔNG MỸ NGHỆ GỖ - RICH COCO WOODEN HANDICRAFT 